درمان ریشه یا روت کانال تراپی به معنی معالجه پالپ دندان یا همان اعصاب و عروق داخل دندان است که به طور کلی به عصب دندان معروف شده است ، به همین خاطر درمان پالپ دندان را نیز با کلمه عصب کشی می شناسند که چندان تعریف صحیحی از این درمان نیست.

هدف از این درمان پاکسازی کانال های ریشه که حاوی عروق و اعصاب بیمار و یا گاهی عفونت است می باشد.

پوسيدگی های دندانی اگر درمان نشوند ، بعد از تخريب مينا و عاج به پالپ رسيده و باعث التهاب و ناراحتی آن می گردند . علاوه بر پوسيدگی ، عوامل ديگری چون سابقه ضربه ناگهانی به دندان ، پركردگی های عميق، شكستگی و ترك دندان، تحليل و سايش شديد دندان ها و بيماريهای پيشرفته لثه در ايجاد آماس و بيماری پالپ نقش دارند

برخی از علائم پالپ بیمار شامل درد ادامه دار به هنگام نوشيدن مايعات سرد و يا گرم، درد خود بخودي، درد هنگام جويدن و آبسه (تورم) مي باشد. گاهی نيز با توجه به سير بيماری پالپ ، ممكن است بيمار هیچ دردی نداشته باشد.

معالجه ريشه اكثر دندانها را می توان در يك جلسه انجام داد ولی بعضی از دندانها ممكن است به دو يا چند جلسه زمان نياز داشته باشند كه در اين موارد دندانها در پايان جلسات معمولاً پانسمان موقت می گردندند.

در صورتی كه درمان ريشه بطور كامل و استاندارد انجام شود از موفقيت بالائی برخوردار است.

علاوه بر اشكالات تكنيكی و اتفاقات حين كار، انحنای زياد ريشه ها، وجود كانال های جانبی و بسیاری از عوامل دیگر ممكن است درمان ريشه دندان را بخطر اندازد

معمولاً مقداری درد و ناراحتی خفيف تا متوسط به دنبال از بين رفتن بيحسی تا چند روز وجود داشته كه با تجويز مسكن هاي ضد التهاب تسكين می يابد. این درد کاملا قابل انتظار و طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد. غالباً، ناراحتی و درد آنچنان نيست كه مانع فعاليت های روزانه شود. در مواردی كه درد زياد است ميتوانيد با دندانپزشك معالج تماس بگيريد

سابقاً دندانهايی كه درمان ريشه می شدند به مرور تيره تر می گشتند، ولی امروزه با پيشرفت های تكنيكی احتمال اين تغيير رنگ ناچيز بوده و اگر اتفاق افتاد نيز با استفاده از روش های مختلف می توان بر طرف نمود.

نحوه ترميم تاج دندان بستگی به نسج باقيمانده و میزان سنگینی تماس با دندان مقابل دارد. اگر چه برخی دندان ها را می توان پس از درمان ریشه فقط ترمیم نمود ولی در دندانهايی كه متحمل نيروهاي سنگين جويدن هستند و يا پوسيدگی آنها شديد بوده توصيه می گردد كه دندان ها روكش شوند.

دندانپزشک بعد از بی حس نمودن دندان ( در موارديكه لازم است) اقدام به برداشتن پوسيدگی و تراش حفره دسترسی به پالپ دندان نموده و پالپ عفونی و بيمار را از کانال ريشه خارج می كند و بعد از تميز نمودن و خشک كردن کانال ريشه، محل خالی پالپ را با موادی كه به همين منظور ساخته شده اند پر می كند و سپس ترميم قسمت تاجی دندان صورت می گيرد.

خير، تعداد ريشه دندانها بطور معمول و طبيعی ين يك تا سه عدد می باشد ولی دندان هايی نيز وجود دارند كه دارای يك يا چند ريشه اضافی هستند و در حين كار و با گرفتن راديوگرافی كشف می گردند. بطور طبيعی دندانهای قدامی دارای يك ريشه، دندانهای آسيای كوچك دارای يك يا دو ريشه و دندانهای آسيای بزرگ سه و چهار ريشه ای هستند.

معمولاً درد آن بيشتر شده و بيمار را اذيت می كند، ولی مواردی وجود دارد كه درد پس از چند روز فروكش می كند. البته بايد توجه داشت كه از بين رفتن درد دندان نشانه بهبودی پالپ دندان نيست وبیماری در حالتی بدون علامت به سير خود ادامه می دهد و در نهایت باعث سرايت عفونت به استخوان انتهای ريشه و ايجاد آبسه و گاهی کیست می گردد. بنابراین در صورت عدم درمان ريشه دندان، سير بيماری نهايتاً منجر به كشيدن و يا از دست دادن دندان خواهد شد.

دندانی كه پالپ آن درگير می شود، معمولاً دارای پوسيدگی وسيع بوده كه مقدار زيادی از مينا و عاج را از بين برده است که این سبب ميگردد كه دندان ضعيف و شكننده گردد كه جای نگرانی ندارد و می توان با ترميم های خاص و يا روكش نمودن دندان بر اين نقيصه، چيره شد.

در مواردی که درمان ریشه اولیه موفق نباشد، دندان پس از مدتی دچار مشکلاتی از قبیل درد، آبسه و گاهی کیست انتهای ریشه می گردد. چنین دندانی بایستی تحت درمان ریشه مجدد قرار گیرد. این عمل اغلب توسط متخصص درمان ریشه انجام می گیرد.

همانند پزشکی ، دندانپزشکی نیز دارای رشته های تخصصی مختلفی است که پس از اتمام دوره شش ساله دکتری عمومی دندانپزشکی، دندانپزشک سه الی چهار سال دیگر جهت دریافت دکتری تخصصی تحصیل می کند. متخصص درمان ریشه یا اندودونتیست تمام درمان های مربوط به ریشه دندان شامل درمان ریشه (عصب کشی)، درمان مجدد ریشه، جراحی ریشه (جراحی آپیکو) و ... را به صورت تخصصی انجام می دهد.